پی‌آمد

فکر کنم زندگی هیج وقت جای خوبی برای خوشحال بودن نبوده، نه که ما نباید خوشحال باشیم اما تصور می‌کنم بند کردنِ خوشحالی‌مان به امور دنیا ابدا استراتژی خوبی برای خوشحال بودن یا خوشحال ماندن نیست. دنیا بسیار ناپایدار است. ویتگنشتاین اول توصیفی از امور دارد که می‌گوید وضعیت امور ترکیبی از چیزهایی پایدار است. نتیجه‌ای هم که می‌گیرد جالب است: وضعیت امور به خاطرِ این ماهیت ترکیبی‌شان پدیده‌ای برآمده هستند و علی‌الاصول ناپایداراند، درست مانندِ موجِ روی آب که ما فکر می‌کنیم واقعی است اما چیزی جز  شکلِ خاصِ آب نیست و بنا بر این کاملا ناپایدار و گذرا است، چه ما روی این موج سوار باشیم و خوشحال، چه این موج بالای سرِ ما باشد و ما ناراحت! در هر صورت موج «نیز بگذرد».

معمولا دو واکنش به این ناپایداری دنیا وجود دارد، یکی همان است که از جمله اول متن فراتر نمی‌رود: ما هیچ وقت قرار نبوده خوشحال باشیم، هیچ وقت هم نباید خوشحال باشیم و تلاشی بکنیم. واکنش بعدی این است که مستقل از امورِ دنیایی خوشحالی خودمان را پیگیری کنیم، چیزی شبیهِ مستی با غرق شدن در لذت، راه سومی هم البته هست، آن این که اصولا واکنشی به این ناپایداری نشان ندهیم، اصلا به آن فکر نکنیم، اگر اتفاقی افتاد که خوشحالمان کند خوشحال شویم اگر هم مصیبت وارد شد ناراحت شویم، بدی این مورد آخری کوته‌بینانه بودنِ آن است، یک جورهایی انگار افق زندگی‌مان همان لحظاتی است که در آن هستیم، خُب، گوسفند هم همین‌طوری است، علفِ تر که گیر آورد خوشحال می‌شود و به سلاخ خانه که می‌رسد استرس می‌گیرد!

من هیچ کدام از این واکنش‌های معمول را دوست ندارم، هر دو واکنش یک پیشفرض دارند: این که معنی خاصی در جهان نیست و خوشحالی ما خوب است. من قمست دوم را رد نمی‌کنم اما قسمت اولِ آن پیشفرض را نمی‌فهمم. جهان هست، جلوی چشمِ من است، شگفت آور است، این که من هستم و این جهان هست واقعا شگفت‌آور است و ترجیح می‌دهم در پی این شگفتی بروم، قطعا چیزی عمیق پشتِ این جهانِ شگفت‌آور است.

با این همه هنوز تناقضی باقی مانده، دنیا هنوز هم جای خوبی برای خوشحال بودن نیست، از طرفی بدونِ انگیزه ادامه دادنِ زندگی آسان نیست و در بیشترِ موارد انگیزه و خوشحالی به شدت به هم گره خورده‌اند، هنوز درست نمی‌دانم چطور می‌شود این موضوع را تحلیل کرد این یادداشت را نوشتم تا یادم باشد این موضوعی است که باید بفهمم.

پ.ن1: از نگاهِ دینی این موضوع خیلی پیچیده نیست، خُب، اگر دنیا زودگذر است خوشحالی‌تان را به چیزی بند کنید که پایدار است: خدا.